Kaplica Matki Bożej
Ukształtowana została pod koniec XVI w. Jest bardzo interesująca pod względem artystycznym, historycznym i poznawczym.
Przed drzwiami prowadzącymi do zakrystii wikariuszy i sali akustycznej na cokołach stoją drewniane figury, przedstawiające niewiastę z koszyczkiem z gołąbkami w dłoniach oraz mężczyznę w zawoju na głowie, trzymającego w jednej ręce księgę, a w drugiej – jak można się domyślać jakiś przedmiot – obecnie zaginiony.
Oboje zwracają się ku obrazowi widniejącemu między nimi. Są to święci Anna i Joachim, rodzice Maryi.
Napis: ,,Cała piękna jesteś Przyjaciółko moja”, zaczerpnięty jest z Księgi Pieśń nad Pieśniami”. (Pnp 4,7)
Obraz jest jedynym w naszej Archikatedrze sztalugowym obrazem namalowanym przez Józefa Mayera. Przedstawia on Niepokalanie Poczętą, która ukazuje się św. Jerzemu i św. Małgorzacie.
W kaplicy znajduje się ciekawy zabytek – ołtarz. Jest on darem księcia Jana Fryderyka Sapiehy (1680-1751) dla Kolegiaty św. Michała, skąd przeniesiono go do katedry.
W środku ołtarza znajduje się kopia obrazu Matki Bożej Sykstyńskiej Rafaela z XIX w.
Na mensie stoi szklany relikwiarz w formie trumienki. Mieszczą się tam relikwie wielu świętych.
Po przeciwnej stronie ołtarza znajdują się neorenesansowe epitafia poświęcone lubelskim poetom: Sebastianowi Klonowicowi i Wincentemu Polowi.
Epitafia te wykonane w Warszawie w 1876 r przeniesione są z Kolegiaty św. Michała. Ufundował je biskup Wincenty Baranowski.
Wizerunki na blasze wykonał Jan Strzałecki. W miejscu tym niegdyś było przejście do prezbiterium.
Sklepienie kaplicy Matki Bożej przedstawia Trójcę Przenajświętszą. Chrystus trzyma w prawej dłoni krzyż, a Bóg Ojciec w lewej dłoni berło. Nad nimi unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. Resztę kopuły wypełniają aniołowie.